معامله و سرمایه‌گذاری در بازار کریپتو می‌تواند سودآوری زیادی برای افراد داشته باشد، اما با ریسک‌هایی همراه است. نوسانات شدید قیمت، فعالیت ۲۴ ساعته بازار و نبود نظارت متمرکز، شرایطی را ایجاد کرده که کوچک‌ترین اشتباه ممکن است به از دست رفتن سرمایه منجر شود.
در این مقاله چه می‌خوانیم؟
اینجاست که مدیریت ریسک و رعایت اصول امنیتی اهمیت پیدا می‌کنند. مدیریت ریسک به شما کمک می‌کند سرمایه خود را از نوسانات غیرقابل پیش بینی محافظت کنید؛ حفظ امنیت دارایی‌ها نیز مانع از سرقت یا کلاهبرداری می‌شود.
سقوط صرافی FTX در سال ۲۰۲۲ نمونه‌ای روشن از خطرات مدیریت نادرست ریسک است؛ در این بحران، پس از انتشار خبرهایی درباره نبود نقدینگی، کاربران طی ۴۸ ساعت بیش از ۶ میلیارد دلار از حساب‌های خود برداشت کردند و ارزش توکن FTT بیش از ۸۰٪ کاهش یافت. در کنار این سقوط، سوءاستفاده از سپرده‌های مشتریان و فقدان ذخایر کافی باعث شد سرمایه‌گذاران همه چیز را از دست بدهند.
در ادامه، به سراغ اصول کلیدی مدیریت ریسک و امنیت می‌رویم و توضیح می‌دهیم چرا رعایت آن‌ها برای هر معامله‌گر ضروری است.
چرا مدیریت ریسک در ارز دیجیتال مهم است؟
بازار ارزهای دیجیتال با بازارهای سنتی مثل بورس یا فارکس تفاوت‌های بزرگی دارد. این تفاوت‌ها باعث می‌شوند ریسک معامله در کریپتو به‌مراتب بالاتر باشد و در نتیجه، مدیریت ریسک به یک ضرورت جدی تبدیل شود.
- نوسان شدید قیمت‌ها: قیمت بیت‌کوین و آلت‌کوین‌ها در مدت کوتاهی ممکن است ده‌ها درصد تغییر کند. این نوسانات در ظاهر می‌توانند فرصتی جذاب برای کسب سود سریع باشند، اما در عمل باعث شده‌اند بسیاری از معامله‌گران بخش قابل‌توجهی از سرمایه خود را از دست بدهند. برای مثال، در بحران «پنجشنبه سیاه» مارس ۲۰۲۰، قیمت بیت‌کوین در کمتر از ۲۴ ساعت نزدیک به ۴۰٪ سقوط کرد.
- احتمال از دست دادن سرمایه در یک معامله: مدیریت سرمایه نادرست یا ورود در زمان نامناسب می‌تواند بخش زیادی از سرمایه شما را از بین ببرد. برخلاف بازارهای سنتی که معمولاً محدودیت‌های معاملاتی و توقف معاملات وجود دارد، در کریپتو هیچ‌چیز جلوی سقوط ناگهانی قیمت را نمی‌گیرد.
- تفاوت با بازارهای سنتی: بازار کریپتو ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته فعال است. این یعنی برخلاف بورس‌های سنتی، هیچ تعطیلی یا زمان استراحتی وجود ندارد. علاوه بر این، به دلیل غیر متمرکز بودن بازار کریپتو، هیچ نهاد یا بانکی وجود ندارد که جلوی نوسانات یا دستکاری قیمت را بگیرد.
برای آشنایی بیشتر با مفاهیم پایه می‌توانید مقاله ارز دیجیتال چیست را مطالعه کنید.
اصول مدیریت ریسک برای معامله‌گران مبتدی
اگر تازه وارد دنیای کریپتو شده‌اید، اولین قدم بعد از یادگیری مفاهیم پایه، تسلط بر اصول مدیریت ریسک است. این اصول ساده به نظر می‌رسند، اما رعایت نکردن آن‌ها دلیل اصلی شکست بسیاری از معامله‌گران است.
- تعیین حد ضرر (Stop Loss): حد ضرر مانند یک بیمه‌نامه برای سرمایه شما عمل می‌کند. با مشخص کردن حد ضرر، در صورتی که قیمت برخلاف پیش‌بینی شما حرکت کند، معامله به‌طور خودکار بسته می‌شود و از ضرر بیشتر جلوگیری می‌کند. مثلاً اگر بیت‌کوین را در ۶۰ هزار دلار بخرید، می‌توانید حد ضرر را روی ۵۸ هزار دلار قرار دهید.
- سرمایه‌گذاری با پولی که توان از دست دادنش را دارید: یکی از قواعد طلایی در کریپتو این است که هیچ‌وقت با پول قرضی یا پس‌انداز ضروری وارد معامله نشوید. چون بازار به‌شدت پرریسک است، باید فقط بخشی از سرمایه‌ای را وارد کنید که در صورت از دست رفتن، فشار مالی یا روانی شدیدی به شما وارد نشود.
- تقسیم سرمایه بین چند ارز (Diversification): تمرکز تمام سرمایه روی یک ارز دیجیتال می‌تواند فاجعه‌آمیز باشد. با تقسیم سرمایه بین ارزهای مختلف مثل بیت‌کوین، اتریوم و استیبل‌کوین‌ها، ریسک کلی کاهش پیدا می‌کند. همانطور که همیشه توصیه می‌شود، سرمایه را در یک نقطه متمرکز نکنید.
- رعایت حجم معامله متناسب با سرمایه (Position Sizing): اصولاً بهتر است بیش از ۱ تا ۲ درصد سرمایه قابل سرمایه‌گذاری‌تان را در هر معامله به خطر نیندازید. این کار باعث می‌شود حتی اگر چند معامله پشت سر هم با ضرر بسته شوند، کل سرمایه‌تان از بین نرود. به بیان ساده، مدیریت حجم معامله به معنی بقا در بازار است.
امنیت دارایی‌های دیجیتال
مدیریت ریسک فقط مربوط به معاملات نیست؛ حفاظت از دارایی‌ها بخش مهم دیگری از ماجراست. در دنیایی که هک، کلاهبرداری و فیشینگ اتفاقی روزمره است، بی‌توجهی به امنیت می‌تواند کل سرمایه شما را در یک لحظه نابود کند.
- استفاده از کیف پول‌های معتبر (کیف پول سخت‌افزاری و نرم‌افزاری): کیف پول‌های نرم‌افزاری مثل Trust Wallet یا Metamask برای شروع راحت و رایگان هستند. اما برای نگهداری مبالغ بالا، کیف پول‌های سخت‌افزاری مثل Ledger یا Trezor بهترین انتخاب‌اند، چون کلید خصوصی شما را آفلاین ذخیره می‌کنند و امکان هک را تقریباً از بین می‌برند.
- نگهداری کلید خصوصی به‌صورت امن: کلید خصوصی در دنیای کریپتو معادل رمز گاوصندوق است. هر شخص به آن دسترسی داشته باشد، مالک دارایی شما محسوب می‌شود. این کلید را نباید در ایمیل، گوشی یا فضای آنلاین ذخیره کنید؛ بهتر است آن را روی کاغذ یا در دستگاه امن آفلاین نگه دارید.
- فعال کردن احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA): حتی اگر رمز عبور شما فاش شود، ۲FA یک لایه امنیتی اضافه ایجاد می‌کند. ابزارهایی مثل Google Authenticator یا Authy گزینه‌های مطمئنی برای این کار هستند.
- پرهیز از نگهداری تمام دارایی‌ها در صرافی: صرافی‌ها برای خرید و فروش ضروری‌اند، اما جای امنی برای نگهداری بلند مدت سرمایه نیستند. همیشه بخشی از دارایی را به کیف پول شخصی منتقل کنید تا اگر صرافی هک شد یا ورشکست شد، همه سرمایه‌تان از بین نرود.
اشتباهات رایج در مدیریت ریسک و امنیت
بسیاری از ضررهای بزرگ در بازار ارزهای دیجیتال نتیجه‌ی رعایت نکردن اصول ساده‌ی مدیریت ریسک و امنیت است. شناخت این اشتباهات کمک می‌کند از آن‌ها دوری کنید و با ذهنی آماده‌تر وارد معامله شوید.
- ورود به معاملات بدون استراتژی: معامله کردن بدون نقشه راه شبیه رانندگی در جاده ناشناخته بدون GPS است. خیلی‌ها فقط به امید شانس یا توصیه دیگران خرید و فروش می‌کنند و نتیجه آن معمولاً ضررهای سنگین است.
- خرید بر اساس احساسات یا شایعات: ترس از دست دادن فرصت (FOMO) و ترس از ریزش (FUD) دو عامل اصلی تصمیم‌های احساسی هستند. خرید صرفاً به خاطر یک شایعه در شبکه‌های اجتماعی یا فروش به‌خاطر یک توییت می‌تواند کل برنامه مالی شما را نابود کند.
- استفاده از صرافی‌های نامعتبر: صرافی‌های بی‌نام و نشان یا بدون مجوز می‌توانند خطر بزرگی برای سرمایه شما باشند. انتخاب یک صرافی معتبر با سابقه و پشتیبانی قوی، یکی از مهم‌ترین اصول امنیتی است.
- کلیک روی لینک‌های مشکوک و فیشینگ: بسیاری از هکرها با ساختن صفحات جعلی شبیه صرافی‌ها یا کیف پول‌ها، اطلاعات کاربران را سرقت می‌کنند. هیچ‌وقت روی لینک‌های ناشناس کلیک نکنید و همیشه آدرس سایت را با دقت بررسی کنید.
جمع‌بندی
مدیریت ریسک و امنیت دو ستون اساسی برای بقا و موفقیت در بازار ارزهای دیجیتال هستند. در بازاری که نوسانات شدید، فرصت‌ها و تهدیدها را هم‌زمان ایجاد می‌کند، نداشتن برنامه مساوری با شکست است.
با تعیین حد ضرر، مدیریت سرمایه، تقسیم دارایی و پرهیز از تصمیم‌های هیجانی می‌توانید از ضررهای بزرگ جلوگیری کنید. همچنین رعایت اصول امنیتی مثل استفاده از کیف پول معتبر، نگهداری امن کلید خصوصی، فعال کردن ۲FA و دوری از صرافی‌های نامعتبر، سرمایه شما را در برابر خطرات خارجی محافظت می‌کند.
فراموش نکنید، بالاخره روزی می‌رسد که بازار در جهت دلخواه شما حرکت نکند؛ بنابراین هیچ تصمیم معاملاتی را صددرصد قطعی و بدون خطا ندانید. معامله‌گران موفق کسانی نیستند که همیشه سود می‌کنند، بلکه کسانی هستند که می‌دانند چگونه جلوی ضررهای بزرگ را بگیرند.