یک کیف‌پول منتسب به جاستین سان، بنیان‌گذار شبکه Tron، امروز حدود ۶۰٬۰۰۰ واحد اتریوم (ETH) به ارزش تقریبی ۲۲۶ میلیون دلار را از پلتفرم استیکینگ Lido برداشت و بلافاصله در پلتفرم وام‌دهی آوه واریز کرد. داده‌های آن‌چین نشان می‌دهد این آدرس در حال حاضر بیش از ۶۳۰ میلیون دلار ETH در بین پلتفرم‌های لیدو دائو (LDO) و آوه (AAVE) نگهداری می‌کند.
در این مقاله چه می‌خوانیم؟
این تراکنش، بخشی از یک جریان بزرگ‌تر خروج سرمایه از پروتکل‌های دیفای است. طی هفته گذشته، مجموعاً بیش از ۱.۷ میلیارد دلار ETH از پلتفرم Aave خارج شده که از این مقدار، حدود ۶۴۶ میلیون دلار به آدرس‌هایی نسبت داده می‌شود که با جاستین سان در ارتباط هستند. سایر نهادهای دخیل در این موج خروج شامل HTX و Abraxas Capital نیز بوده‌اند.
خروج‌های کلان از آوه؛ نقدینگی‌برداری به جای نقدینگی‌سازی
طی هفته گذشته، بیش از ۱.۷ میلیارد دلار ETH از آوه (Aave) خارج شد که عمده آن (تقریبا ۶۴۶ میلیون دلار) به آدرس‌هایی منتسب به جاستین سان نسبت داده می‌شود. همچنین، HTX به‌عنوان صرافی وابسته به جاستین سان، حدود ۴۵۵ میلیون دلار ETH برداشت کرده است. سایر خروج‌ها شامل برداشت در حدود ۱۱۵ میلیون دلار توسط Abraxas Capital است.
این خروج‌های سنگین باعث کاهش نقدینگی در Aave شده و نرخ بهره وام ETH را به بالای ۱۰٪ رساند، رقمی که در شرایط عادی باورنکردنی است. جهش ناگهانی نرخ بهره، استراتژی‌های پرریسک مبتنی بر looping با استفاده از stETH را بی‌سود کرده و بسیاری را مجبور به خروج کرده است.
استراتژی‌های پرریسک مبتنی بر looping یعنی کاربران stETH را وثیقه می‌گذارند، ETH وام می‌گیرند، آن را دوباره به stETH تبدیل و وثیقه می‌کنند تا با چند بار تکرار، سود استیکینگ را افزایش دهند؛ اما با افزایش نرخ بهره یا کاهش قیمت stETH، این موقعیت‌ها به‌سرعت زیان‌ده یا لیکوئید می‌شوند.
تاثیر بر stETH؛ شکاف جدید در قیمت
با افزایش نرخ بهره Aave، بسیاری از استراتژی‌های اهرمی بی‌نتیجه شدند. کاربران stETH را نقد می‌کردند تا از حالت بدهی خارج شوند یا آن را برای وام‌دهی دیگر بکار گیرند، که این فشار فروش باعث شد ارزش stETH از ETH فاصله بگیرد و همبستگی قیمت آن کمی از دست برود.
صف تاریخی خروج سرمایه در لیدو
به‌دنبال این جریان خروج، صف انتظار برای برداشت (Unstake) در لیدو دائو (Lido) به بیش از ۲۳۵٬۰۰۰ stETH رسیده؛ معادل ۶۶۰٬۰۰۰ ETH در صف برداشت. تخمین زده می‌شود پردازش آن تا ۱۱ روز طول بکشد. این بزرگ‌ترین صف از زمان فعال‌شدن امکان برداشت در Lido است. هم‌زمان، سهم Lido در بازار استیکینگ ETH به حدود ۲۵٪ سقوط کرده که پایین‌ترین سطح از مارچ ۲۰۲۲ محسوب می‌شود.
واکنش جامعه دیفای چه بود؟
مارک زلر، مشارکت‌کننده پروتکل Aave، به‌شدت نسبت به اقدام بدون هشدار قبلی جاستین سان انتقاد کرد و گفت: «او میلیاردها دلار را مثل رفت‌وآمد به سوپرمارکت جابجا می‌کند.. غیرقابل پیش‌بینی است.» او از عدم هماهنگی با تامین‌کنندگان نقدینگی (LPs) شاکی بود؛ چرا که حتی یک هشدار ساده می‌توانست از ایجاد اختلال جلوگیری کند.
نقاط ضعف در ساختار غیرمتمرکز
- تمرکز در مقیاس کلان: DeFi قرار بود غیرمتمرکز باشد، اما نمونه عینی این که یک بازیگر بزرگ مانند جاستین سان بتواند یکباره سیستم را تحت فشار قرار دهد، نشان‌دهنده ضعف ساختاری است.
- خطر نوسانات نقدینگی: وقتی نقدینگی در Aave کاهش می‌یابد، نرخ بهره بالا می‌رود، استراتژی‌های اهرمی ریسک بالا بی‌سود می‌شوند و سپس کاربران دست‌جمعی خارج می‌شوند، این چرخه می‌تواند به کاهش ارزش stETH، نقدینگی بیشتر و فشار سیستمیک منجر شود؛ دقیقا اتفاقی که شاهدش بودیم.
- انتظار طولانی برای برداشت: انتظار ۱۱ روزه برای برداشت ETH، اعتماد کاربران را تضعیف می‌کند و آنها را به سمت رقبای Lido سوق می‌دهد.
چرا این اتفاق افتاد؟
- رالی قیمت ETH: قیمت رو به رشد ETH باعث تمایل به نقد کردن stETH برای گرفتن سود یا جابجایی ریسک شد.
- استراتژی‌های اهرمی: اهرم‌های مبتنی بر stETH روی Aave به‌دلیل افزایش هزینه وام‌گیری بی‌سود شدند و از بین رفتند.
- تمرکز نقدینگی در کیف‌پول‌های بزرگ: نهنگ‌هایی مثل سان یا HTX می‌توانند با خروج‌شان نقدینگی را از تعادل خارج کنند.
جمع‌بندی: زنگ خطر برای دیفای
برداشت بزرگ منتسب به جاستین سان نباید فقط یک تراکنش ساده تلقی شود؛ بلکه یک بازتاب خطری جدی برای طراحی دیفای است: تمرکز دارایی‌ها در کیف‌پول‌های بزرگ یک تهدید واقعی برای نقدینگی سیستم‌های غیرمتمرکز است. پروتکل‌هایی مانند Aave و Lido باید برای این سناریوها آمادگی بیشتری داشته باشند؛ اعم از مکانیسم هشدار، تنوع منابع نقدینگی یا واکنش‌های خودکار برای مدیریت فشارها. ساختارهای وام‌دهی فعلا شکننده‌اند و نیازمند تضمین بیشتر در برابر خروج ناگهانی نقدینگی هستند.