استراتژی مارکت میکینگ (Market Making) در ارز دیجیتال

مارکت میکینگ (Market Making) یا بازارسازی به فرایندی گفته می‌شود که طی آن تریدر یا نهاد مالی به‌طور هم‌زمان قیمت خرید (Bid) و فروش (Ask) یک دارایی را در بازار اعلام می‌کند تا نقدشوندگی آن را افزایش دهد. این افراد یا ربات‌ها، با قرار دادن سفارش‌های خرید و فروش در دو طرف دفتر سفارش (Order Book)، از اختلاف میان این دو قیمت که به آن اسپرد (Spread) گفته می‌شود، کسب درآمد می‌کنند.

مارکت میکر یا بازارساز به چه معناست؟

مارکت میکرها یا بازارسازها نقش حیاتی در عملکرد روان بازارهای مالی دارند. آن‌ها با قرار دادن سفارش‌های خرید و فروش به‌صورت هم‌زمان، باعث افزایش عمق بازار (Market Depth) و کاهش شکاف قیمتی (Bid-Ask Spread) می‌شوند. این کار نه‌تنها نقدشوندگی دارایی‌ها را بالا می‌برد، بلکه به کشف قیمت منصفانه نیز کمک می‌کند. عملکرد موثر یک بازارساز به سرعت، دقت و الگوریتم‌های معاملاتی بستگی دارد. بدون وجود آن‌ها، بسیاری از بازارها با کاهش شدید نقدشوندگی و افزایش نوسان مواجه می‌شدند.

مارکت میکرها چگونه سود می کنند؟

بازارسازها معمولا از اختلاف قیمت بین سفارش خرید و فروش (Spread) سود می‌برند. برای مثال، اگر قیمتی برای خرید یک دارایی 99 دلار و قیمت فروش آن 101 دلار باشد، بازارساز در صورت اجرای هر دو سفارش، 2 دلار سود کسب می‌کند. البته این سود در مقیاس بزرگ، با تعداد بسیار زیاد معاملات، قابل توجه می‌شود.

درآمد حاصل از مارکت میکینگ اغلب کم اما مداوم است و به همین دلیل، از آن به‌عنوان یکی از استراتژی‌های مناسب برای کسب درآمد پایدار در بازارهای پرنوسان مانند ارز دیجیتال یاد می‌شود.

برخلاف بازارهای سنتی مانند سهام که بازارسازها اغلب شرکت‌ یا بانک و با مجوز رسمی هستند، در بازار ارز دیجیتال، هر معامله‌گری با دسترسی به API و ابزارهای الگوریتمی می‌تواند نقش مارکت میکر را ایفا کند.

این استراتژی برای تریدرهای خرد مناسب است؟

استراتژی مارکت میکینگ در نگاه اول بیشتر مناسب شرکت‌های بزرگ و بازارسازهای حرفه‌ای به نظر می‌رسد، اما در بازارهای آزادتر مانند ارز دیجیتال، تریدرهای فردی نیز می‌توانند وارد این حوزه شوند. با این حال، این استراتژی برای همه مناسب نیست و باید با دقت بررسی شود.

مزایا

• درآمد مداوم و کم‌نوسان: برخلاف استراتژی‌های پرریسک که وابسته به پیش‌بینی بازار هستند، بازارسازی می‌تواند درآمدی نسبتا پایدار ایجاد کند.
• قابلیت اجرا در بازار ارز دیجیتال: بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال امکان دسترسی مستقیم به API را فراهم کرده‌اند که به تریدرهای فردی اجازه می‌دهد الگوریتم‌های مارکت میکینگ را پیاده‌سازی کنند.

معایب

اما این استراتژی برای هر تریدر فردی مناسب نیست. چند چالش مهم عبارت‌اند از:

• نیاز به دانش برنامه‌نویسی: اکثر سیستم‌های مارکت میکینگ با ربات‌ها و الگوریتم‌ها اجرا می‌شوند. بدون آشنایی با ابزارهایی مانند Python یا استفاده از پلتفرم‌های نیمه‌خودکار، ورود دشوار است.
• زیرساخت فنی: تاخیر در ارسال سفارش‌ها می‌تواند به ضررهای سریع منجر شود، بنابراین اینترنت پایدار و سرورهای مناسب اهمیت دارند.
• ریسک در بازارهای کم‌عمق: در بازارهایی با نقدشوندگی پایین، امکان گیر افتادن در موقعیت‌های ضررده افزایش می‌یابد.

اگر یک تریدر فردی هستید که دانش پایه‌ای برنامه‌نویسی دارید، توانایی کار با API را دارید و حاضر به تحلیل دقیق رفتار بازار و تنظیم ریسک هستید، استراتژی Market Making می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای ایجاد جریان درآمدی پایدار باشد. در غیر این صورت، بهتر است ابتدا سراغ استراتژی‌های ساده‌تر بروید و سپس با یادگیری ابزارهای لازم وارد این حوزه شوید.

مقایسه مارکت میکینگ با سایر استراتژی‌ها

استراتژی مارکت میکینگ در ماهیت و ساختار با بسیاری از سبک‌های رایج تریدینگ تفاوت دارد. در این بخش، به‌طور خلاصه آن را با استراتژی‌هایی مانند اسکالپینگ، ترند تریدینگ و سوئینگ تریدینگ مقایسه می‌کنیم تا مزایا و محدودیت‌های آن بهتر مشخص شود.

Market Making در برابر Trend Trading

• استراتژی ترند تریدینگ بر اساس شناسایی جهت حرکت بازار (صعودی یا نزولی) عمل می‌کند. در مقابل، مارکت میکینگ به روند بازار وابسته نیست و صرفا از اختلاف قیمت خرید و فروش سود می‌برد.
• بازارسازها معمولا درآمد یکنواخت‌ و ثابت تری دارند، اما تریدرهای دنبال‌کننده روند ممکن است در مواقع خاص سودهای چشمگیرتری کسب کنند.
• ریسک مارکت میکینگ بیشتر ناشی از نوسانات ناگهانی است، در حالی که در استراتژی ترند تریدینگ بیشتر از معکوس شدن روند ضرر می‌کنند.

Market Making در برابر Scalping

• هر دو استراتژی به‌دنبال سودهای کوچک در دفعات زیاد هستند، اما اسکالپینگ بر اساس پیش‌بینی حرکات کوتاه‌مدت قیمت است؛ درحالی‌که مارکت میکر با ثبت سفارش در دو طرف بازار کار می‌کند.
• اسکالپر نیاز به تحلیل سریع و تصمیم‌گیری لحظه‌ای دارد، اما بازارساز می‌تواند با الگوریتم‌های از پیش‌تعریف‌شده کار کند.
• اسکالپینگ انسانی‌تر است و بیشتر بر مهارت تریدر تکیه دارد؛ در حالی که مارکت میکینگ به زیرساخت فنی وابسته‌تر است.

Market Making در برابر Swing Trading

• سوئینگ تریدر به دنبال استفاده از حرکات چندروزه یا چند هفته‌ای بازار است و نیاز به تحلیل تکنیکال و صبر دارد.
• مارکت میکر برخلاف سوئینگ تریدر به دنبال گرفتن موج نیست، بلکه در هر شرایطی فعال است.
• اگرچه سوئینگ تریدینگ در بازه‌های زمانی بلندمدت ممکن است سودآورتر باشد، اما درآمد آن ناپایدارتر از مارکت میکینگ است.

جدول مقایسه با سایر استراتژی‌ها

ابزارهای استراتژی مارکت میکینگ

اجرای موفق استراتژی Market Making، نیازمند ترکیبی از دانش فنی، ابزارها و زیرساخت مناسب است. برخلاف سایر استراتژی ها، بازارسازی یک فرآیند پیوسته و الگوریتمی است که باید با دقت بالا مدیریت شود.

API صرافی

برای اجرای استراتژی مارکت میکینگ، تریدر باید به API معاملاتی صرافی موردنظر دسترسی داشته باشد. این API امکان دریافت لحظه‌ای داده‌های بازار (مانند Order Book و معاملات اخیر) و ارسال سفارش‌های خودکار را فراهم می‌کند. بیشتر صرافی‌های بزرگ مانند Binance، OKX، KuCoin و Bybit چنین APIهایی را ارائه می‌دهند.

ربات معاملاتی

اغلب مارکت میکرها از زبان‌هایی مانند Python، JavaScript یا Node.js برای ساخت یا تنظیم ربات استفاده می‌کنند. ربات باید بتواند با API صرافی ارتباط بگیرد، اسپرد را محاسبه کند و سفارش‌ها را با سرعت بالا وارد کند. برخی ابزارهای آماده مانند Hummingbot یا Freqtrade به کاربران غیرتوسعه‌دهنده نیز امکان اجرای استراتژی مارکت میکینگ را می‌دهند.

زیرساخت پردازشی

اجرای موفق استراتژی مارکت میکینگ به سرعت اجرای سفارش وابسته است. هر میلی‌ثانیه تاخیر می‌تواند فرصت سود را از بین ببرد. استفاده از VPS نزدیک به سرور صرافی، اینترنت پایدار و سیستم‌عامل بهینه‌شده توصیه می‌شود. در بازارهای رقابتی، تاخیر کم یک مزیت کلیدی محسوب می‌شود.

ابزارهای مدیریت ریسک

ماکت میکینگ بدون ابزار نظارتی می‌تواند خطرناک باشد. توصیه می‌شود از ابزارهایی برای مانیتور کردن وضعیت حساب، موجودی، و خطاهای احتمالی در اجرای ربات استفاده کنید. امکان تعیین حد ضرر، توقف خودکار ربات در شرایط خاص و هشدار در صورت رفتار غیرعادی بسیار مهم است.

ابزارهای بک تست

پیش از اجرای استراتژی در محیط واقعی، باید آن را در محیط‌های بک‌تست یا paper trading ارزیابی کرد. این مرحله به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید آیا الگوریتم در شرایط مختلف بازار عملکرد قابل قبولی دارد یا نه.

موفقیت در استراتژی مارکت میکینگ بیشتر از آنکه به پیش‌بینی دقیق بازار وابسته باشد، به اجرای منظم، سرعت عمل، بهینه‌سازی الگوریتم و کنترل ریسک وابسته است.

در صورت فراهم بودن ابزارهای بالا، حتی تریدرهای فردی نیز می‌توانند در این حوزه فعالیت موفقی داشته باشند.

بهترین پلتفرم‌های مارکت میکینگ در ارز دیجیتال

در این بخش، پلتفرم‌هایی را معرفی می‌کنیم که بین کاربران حرفه‌ای و تیم‌های معاملاتی از محبوبیت و اعتبار بالایی برخوردارند.

Hummingbot

Hummingbot یکی از شناخته‌شده‌ترین پلتفرم‌های متن‌باز برای مارکت میکینگ است.

• پشتیبانی از ده‌ها صرافی بزرگ
• قابلیت تنظیم دستی اسپرد، حجم سفارش و رفتار ربات
• امکان اجرای استراتژی‌های مختلف مانند Arbitrage و Liquidity Mining
• مناسب برای کاربران با دانش فنی پایه در Python

Kronos Research

اگرچه Kronos Research بیشتر به‌عنوان یک مارکت‌میکر حرفه‌ای شناخته می‌شود، اما پلتفرم WOO X با کمک آن طراحی شده تا کاربران خرد نیز با نقدشوندگی بالا ترید کنند.

• نقدشوندگی بسیار بالا بدون اسپرد محسوس
• قابل استفاده برای الگوریتم‌های پیشرفته مارکت‌میکینگ
• مناسب برای تیم‌ها یا تریدرهای حرفه‌ای با حجم بالا

Freqtrade

Freqtrade پلتفرمی متن‌باز و حرفه‌ای برای ساخت ربات‌های معاملاتی در Python.

• مناسب برای Market Making، Trend Trading و استراتژی‌های دیگر
• امکان بک‌تست دقیق، paper trading و اجرا در محیط زنده
• نیاز به دانش فنی در Python و تنظیمات دقیق
• پشتیبانی از API صرافی‌های بزرگ

CoinAlpha

CoinAlpha یک پلتفرمی تجاری که امکان کسب درآمد از طریق بازارسازی در صرافی‌های خاص را فراهم می‌کند.

• بدون نیاز به کدنویسی
• کاربران در ازای ارائه نقدشوندگی به پروژه‌ها، پاداش دریافت می‌کنند
• مناسب برای افراد غیرتوسعه‌دهنده

Cindicator

اگر به دنبال راهکار کاملا خودکار هستید، Stoic می‌تواند انتخاب خوبی باشد.

• بدون نیاز به تنظیمات پیچیده یا دانش برنامه‌نویسی
• استراتژی‌های الگوریتمی از جمله Market Making، توسط تیم Cindicator توسعه یافته‌اند
• مناسب برای سرمایه‌گذاران فردی که زمان یا دانش فنی محدود دارند

ریسک‌های استراتژی مارکت میکینگ

استراتژی مارکت میکینگ (Market Making) اگرچه می‌تواند منبع درآمدی پایدار باشد، اما بدون ریسک نیست. درک درست از این ریسک‌ها برای محافظت از سرمایه و حفظ کارایی الگوریتم‌ها ضروری است.

• ریسک نوسانات شدید بازار: نوسانات ناگهانی قیمت، بزرگ‌ترین تهدید برای بازارسازهاست. اگر قیمت به‌سرعت به یک سمت حرکت کند، سفارش‌های باز می‌توانند زیان‌بار شوند. به‌ویژه در بازارهایی مانند کریپتو که رفتار قیمت به‌شدت هیجانی است، این نوع ریسک همیشگی است.
• خطرات نقدشوندگی پایین: در بازارهای با حجم کم، اجرای سفارش‌ها با تاخیر یا عدم اجرا مواجه می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث قفل شدن سرمایه یا حتی اجرای سفارش‌ها در قیمت‌های نامطلوب شود.
• رقابت با بازیگران بزرگ: در بسیاری از بازارها، شرکت‌های بزرگ و ربات‌های معاملاتی پیشرفته کنترل Order Book را در دست دارند. رقابت با این بازیگران بدون دسترسی به زیرساخت فنی قوی یا الگوریتم‌های پیشرفته، بسیار سخت است.
• نیاز به مهارت‌های فنی: اجرای موفق استراتژی مارکت میکینگ نیازمند دانش برنامه‌نویسی، اتصال به API، درک از ساختار دفتر سفارش و دسترسی به سرورهای سریع است. این موارد برای افراد تازه‌کار می‌تواند مانعی جدی محسوب شود.
• تغییر سیاست‌های صرافی: صرافی‌ها ممکن است بدون هشدار قبلی، سیاست‌های کارمزد، نحوه تطبیق سفارش یا حتی ساختار تشویقی خود را تغییر دهند. این تغییرات می‌توانند به‌سرعت روی سودآوری بازارساز تاثیر بگذارند.

مدیریت سرمایه در مارکت میکینگ

اگرچه استراتژی مارکت میکینگ به سودهای پایدار شهرت دارد، اما بدون مدیریت سرمایه دقیق می‌تواند منجر به زیان‌های بزرگ شود. مدیریت درست سرمایه، تفاوت میان یک بازارساز موفق و شکست‌خورده را رقم می‌زند.

• تقسیم سرمایه بین سفارش‌های خرید و فروش: یکی از اصول ابتدایی، توزیع متعادل سرمایه در دو سمت دفتر سفارش (Bid و Ask) است. تمرکز بیش از حد در یک سمت می‌تواند در صورت تغییر سریع قیمت، منجر به زیان شود.
• تعیین حجم سفارش متناسب با نقدشوندگی بازار: در بازارهایی با عمق کم، سفارش‌های بزرگ ممکن است باعث لغزش قیمتی (Slippage) شوند. ابتدا با حجم کم شروع کنید و به‌تدریج افزایش دهید.
• استفاده از حد ضرر داینامیک: هرچند بسیاری از مارکت میکرها بدون استاپ لاس (Stop Loss) کار می‌کنند، اما در بازارهای پرنوسان، استفاده از آن بسیار ضروری است. این کار از افزایش پوزیشن های زیان‌ده جلوگیری می‌کند.
• انتخاب اسپرد منطقی: اسپرد زیاد ممکن است باعث عدم اجرای سفارش شود و اسپرد کم ممکن است سودآوری را کاهش دهد. تنظیم اسپرد باید بر اساس نوسان بازار، میزان رقابت در Order Book و کارمزد صرافی انجام شود.
• استفاده از حساب‌های مجزا برای تست: برای کاهش ریسک، بهتر است ابتدا الگوریتم یا استراتژی را در حساب Paper Trading یا با سرمایه محدود اجرا کرده و پس از اطمینان از عملکرد، وارد بازار اصلی شد.

در استراتژی مارکت میکینگ، سود پایدار از طریق تعداد زیاد معاملات با سود اندک به‌دست می‌آید. اما بدون مدیریت سرمایه مناسب، حتی یک نوسان یا رفتار نامتعادل در بازار می‌تواند این سودها را از بین ببرد. توجه به موجودی، تنظیم سفارش‌ها، کنترل ریسک و استفاده از ابزارهای مانیتورینگ از ملزومات حیاتی در این مسیر هستند.

جمع‌بندی: کسب درآمد پایدار از مارکت میکینگ

استراتژی مارکت میکینگ یکی از ساختارمندترین و پایدارترین روش‌های فعالیت در بازارهای مالی، به‌ویژه در بازارهای با نقدشوندگی بالا مانند ارز دیجیتال است. برخلاف استراتژی‌هایی که بر پیش‌بینی جهت بازار متکی هستند، مارکت میکینگ بر اساس تکرار، نظم و استفاده از اختلاف قیمت خرید و فروش (Spread) عمل می‌کند.

اگر به دنبال جریان درآمدی منظم و الگوریتمی هستید، درک خوبی از ساختار دفتر سفارش (Order Book) دارید، علاقه به یادگیری برنامه‌نویسی دارید و به دنبال کاهش تاثیر احساسات انسانی بر ترید هستید، استراتژی مارکت میکینگ می‌تواند انتخاب مناسبی برای مسیر حرفه‌ای شما باشد.