کلاهبرداری راگ پول (Rug Pull) در ارز دیجیتال به موقعیتی گفته می‌شود که در آن توسعه‌دهندگان پس از جمع‌آوری سرمایه، پروژه را رها کرده و شرکت‌کنندگان را با توکن‌های بی‌ارزش تنها می‌گذارند. این نوع کلاهبرداری می‌تواند در قالب‌های مختلفی رخ دهد، از جمله خارج کردن نقدینگی، پروژه‌های جعلی، طرح‌های پامپ و دامپ و خروج ناگهانی تیم. برای جلوگیری از افتادن در دام راگ پول، انجام تحقیقات دقیق، بررسی‌های امنیتی، تعامل با جامعه کاربران و آگاهی از علائم هشداردهنده بسیار حیاتی است.
در این مقاله چه می‌خوانیم؟
کلاهبرداری راگ پول (Rug Pull)
کلاهبرداری Rug Pull در فضای ارزهای دیجیتال به سناریویی گفته می‌شود که در آن تیمی با فروش یک توکن از عموم مردم سرمایه جذب می‌کند، اما به‌طور ناگهانی پروژه را تعطیل کرده یا ناپدید می‌شود و دارایی‌های جمع‌آوری‌شده را با خود می‌برد. در نتیجه مشارکت‌کنندگان (یا بهتر است بگوییم قربانیان) با توکن‌هایی بی‌ارزش باقی می‌مانند.
عبارت راگ پول (Rug Pull) از ترکیب دو واژه “Rug” به‌معنای فرش و “Pull” به‌معنای کشیدن تشکیل شده و استعاره‌ای از خالی کردن زیر پای سرمایه‌گذاران است؛ درست مانند کشیدن ناگهانی فرش از زیر پای افراد، به‌گونه‌ای که تعادل خود را از دست می‌دهند.
این نوع کلاه‌برداری‌ها می‌توانند به‌صورت کاملا سازمان‌یافته انجام شوند. افراد سودجو از روش‌های مختلفی برای جذب بیشترین تعداد قربانی استفاده می‌کنند. برخی از این طرح‌ها با استفاده از چهره‌های مورد اعتماد برای جلب اعتماد کاربران عمل می‌کنند، در حالی که برخی دیگر وعده سودهای بسیار بالا یا کالاهای دیجیتال انحصاری را می‌دهند.
این کلاهبرداری چگونه انجام می‌شود؟
-
خارج کردن نقدینگی (Liquidity Pull): کلاه‌برداران نقدینگی موجود در استخر توکن را حذف می‌کنند که منجر به کاهش شدید ارزش توکن به‌دلیل عدم وجود خریدار و فروشنده می‌شود.
-
پروژه‌های جعلی (Fake Projects): پروژه‌هایی که ظاهر قانونی دارند، اما تنها برای جذب سرمایه طراحی شده‌اند. پس از جذب سرمایه، تیم ناپدید می‌شود و کاربران با توکن‌های بی‌ارزش می‌مانند.
-
پامپ و دامپ (Pump and Dump): کلاه‌برداران با خرید هماهنگ قیمت توکن را بالا می‌برند و در اوج قیمت دارایی خود را می‌فروشند. سپس قیمت به‌شدت سقوط می‌کند.
-
خروج تیم (Team Exit): اعضای تیم توسعه ناگهان پروژه را رها می‌کنند و کاربران بدون پشتیبانی و با توکن در حال سقوط مواجه می‌شوند.
انواع راگ پول
کلاه‌برداری‌های Rug Pull به‌طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
-
راگ پول سخت: نوعی کلاهبرداری شدید و ناگهانی است که طی مدت کوتاهی باعث از بین رفتن کامل دارایی سرمایه‌گذاران می‌شود.
-
راگ پول نرم: این نوع در طول زمان رخ می‌دهد؛ تیم توسعه با ایجاد حس امنیت جعلی در کاربران، به‌تدریج پروژه را رها می‌کند و کاربران را بی‌خبر می‌گذارد
چگونه Rug Pull را شناسایی کنیم؟
در ادامه چند راهکار برای محافظت از خود آورده شده است:
- تحقیق کامل: پیش از سرمایه‌گذاری، درباره تیم پروژه، فناوری، اهداف و جامعه آن تحقیق کنید. به نکات مشکوکی مانند ناشناس بودن تیم یا عدم شفافیت دقت کنید.
- بررسی امنیتی: پروژه‌های معتبر معمولا توسط نهادهای مستقل امنیتی بررسی می‌شوند. بررسی کنید که آیا پروژه بررسی شده و گزارش آن را برای شناسایی آسیب‌پذیری‌ها مطالعه کنید.
- تعامل با جامعه:در پلتفرم‌های مختلف با جامعه پروژه درگیر شوید. یک جامعه قوی و فعال می‌تواند نشانه‌ای از مشروعیت پروژه باشد.
- شناخت علائم هشداردهنده: از وعده بازدهی غیرواقعی، تبلیغات اغراق‌آمیز و فشار برای سرمایه‌گذاری سریع پرهیز کنید. به حس درونی خود اعتماد کنید و از تصمیم‌گیری بر پایه ترس از عقب ماندن (FOMO) بپرهیزید.
مشهورترین کلاهبرداری های راگ پول
در حالی که کلاه‌برداری‌های Rug Pull همواره در صنعت رمزارزها مطرح بوده‌اند، برخی از آن‌ها به‌شدت تاثیرگذار بوده و خسارات هنگفتی بر جای گذاشته‌اند. در ادامه، چند مورد از بزرگ‌ترین راگ پول های تاریخ را مشاهده می‌کنید:
-
OneCoin: یکی از مشهورترین و بزرگ‌ترین طرح‌های پانزی در دنیای رمزارز که بیش از ۴ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران سراسر جهان را جذب کرد. بنیان‌گذار آن، روجا ایگناتوا، پس از مدتی ناپدید شد و هنوز تحت تعقیب است.
-
Thodex: صرافی رمزارز ترکیه‌ای که بنیان‌گذار آن با بیش از ۲ میلیارد دلار دارایی کاربران ناپدید شد. هزاران سرمایه‌گذار متضرر شدند.
-
AnubisDAO: پروژه‌ای مبتنی بر DeFi که تنها ۲۰ ساعت پس از راه‌اندازی، بیش از ۶۰ میلیون دلار سرمایه را از کاربران برداشت کرد و ناپدید شد.
-
Uranium Finance: پروتکل DeFi در شبکه بایننس اسمارت چین که با یک هک یا اقدام داخلی، بیش از ۵۰ میلیون دلار را از دست کاربران خارج کرد.
-
Squid Game Token: توکن غیررسمی الهام‌گرفته از سریال محبوب بازی مرکب که پس از پامپ شدید قیمت، تیم پروژه نقدینگی را خارج کرد و میلیون‌ها دلار از سرمایه‌گذاران را به سرقت برد.
این کلاه‌برداری‌ها باعث از بین رفتن میلیاردها دلار دارایی و خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی به پروژه‌های رمزارزی شدند.
جمع‌بندی
برای پیشگیری از گرفتار شدن در دام چنین پروژه‌هایی، رعایت نکاتی چون تحقیق دقیق درباره تیم و پروژه، بررسی گزارش‌های امنیتی، مشارکت فعال در جامعه کاربران و هوشیاری نسبت به علائم هشداردهنده (مثل وعده سودهای بالا یا فشار برای سرمایه‌گذاری سریع) ضروری است.
برخی از بزرگ‌ترین Rug Pullهای تاریخ میلیاردها دلار خسارت به همراه داشته‌اند و اهمیت آگاهی و تحلیل دقیق در بازار رمزارزها را یادآور می‌شوند. در بازار ارز دیجیتال، اعتماد کورکورانه می‌تواند گران‌ترین اشتباه باشد؛ همیشه تحقیق کنید، شک کنید و با آگاهی سرمایه‌گذاری کنید.