بلاکچین چیست؟ | تحولی بزرگ در دنیای تکنولوژی

در دنیای امروز که فناوری به سرعت در حال تغییر و تحول است، مفاهیمی مانند بلاکچین به یکی از پایه‌های اساسی تحول دیجیتال تبدیل شده‌اند. بلاکچین تنها یک ابزار نیست؛ بلکه یک فناوری انقلابی است که توانسته اعتماد و امنیت را به سطحی بی‌سابقه در دنیای دیجیتال برساند. این فناوری ابتدا با ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین به شهرت رسید، اما کاربردهای آن فراتر از تصور است و می‌تواند حوزه‌های مختلفی از اقتصاد، تجارت، پزشکی و حتی سیاست را تحت تأثیر قرار دهد.

اما بلاکچین چگونه کار می‌کند؟ چرا این فناوری تا این حد مورد توجه قرار گرفته است؟ در این مقاله از وانفینکس، شما را با ساختار و عملکرد بلاکچین آشنا کرده و مزایا، معایب و کاربردهای گسترده آن را بررسی خواهیم کرد. اگر می‌خواهید بدانید که این فناوری چگونه در حال شکل دادن به آینده است، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

بلاکچین چیست؟

بلاکچین زیربنای ارزهای دیجیتال است و برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و اطلاعات استفاده می‌شود. می‌توانید بلاک چین را مثل سیستم عامل ویندوز ( یک پلتفرم نرم‌افزاری) در نظر بگیرید که بر روی آن نرم‌افزارهای مختلف دیگری (مانند ارز دیجیتال) توسعه یافته است.

اما این فناوری دقیقا چیست و چگونه کار می‌کند؟ در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم و همچنین با مزایا و معایب فناوری بلاکچین آشنا خواهیم شد. همراه ما باشید.

بلاکچین چگونه کار میکند؟

بلاک چین نوعی پایگاه داده یا دیتا بیس (Database) است که داده‌ها را در بلوک‌ها ذخیره کرده و سپس آنها را به طور متوالی به هم متصل (زنجیر) می‌کند. بلاک چین را به‌عنوان رسیدی از تراکنش‌ها یا داده‌هایی که اعتبارسنجی و ذخیره می‌شوند و می‌توان بعداً مشاهده کرد، در نظر بگیرید.

فناوری بلاک چین می‌تواند زیربنای بسیاری از برنامه‌های کاربردی مختلف مانند ارزهای دیجیتال، قراردادهای هوشمند، اطلاعات ردیابی و تقریباً هر فرآیند دیجیتال دیگری که نیاز به رصد دارد، باشد.

در زمینه ارزهای دیجیتال، بلاکچین جابجایی پول از فردی به فرد دیگر را تأیید کرده و یک تاریخچه دائمی از آن ثبت و ذخیره می‌کند که بعداً می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد، مانند یک رسید طولانی از هر تراکنشی که تاکنون انجام شده است. هنگامی که بیت کوین به طور رسمی در سال ۲۰۰۹ منتشر شد، مزایای فناوری بلاک چین را به آگاهی عمومی رساند.

فناوری بلاک چین غیرمتمرکز است، به این معنی که توانایی ثبت اطلاعات در آن به شبکه‌ای از رایانه‌ها داده می‌شود، مانند بسیاری از ارزهای دیجیتال. این دفترچه حساب توزیع‌شده داده‌ها را با استفاده از توان پردازشی رایانه‌های شبکه برای اعتبارسنجی داده‌ها ردیابی می‌کند. هر رایانه به این تاریخچه عمومی دسترسی دارد و تراکنش‌های جدید پس از تأیید توسط رایانه‌های شبکه به دفترچه حساب (لجر) اضافه می‌شوند.

به کمک این فرآیند اعتبار سنجی و رمزنگاری اطلاعات، بلاک چین ایمن شده و تاریخچه‌ای از تراکنش‌ها را ایجاد می‌کند که غیرقابل دستکاری است. این سطح از امنیت به ارزهای دیجیتال کمک کرد تا به دارایی تبدیل شوند که مردم می‌توانند آن را بخرند و بفروشند.

تفاوت بلاک چین با پایگاه داده معمولی چیست؟

بلاک چین داده‌ها را در بلوک‌ها ذخیره می‌کند و زمانی که یک بلوک با داده پر می‌شود، به بلوک قبلی متصل یا «زنجیر» می‌شود. تا زمانی که کامپیوترهایی که بلاکچین را مدیریت می‌کنند به کار با آن ادامه دهند، زنجیره به طور نامحدود با بلوک‌های متوالی رشد کرده و به بلوک‌های قبلی اضافه می‌شود. و از آنجایی که بلاک چین داده‌ها را در طول زمان جمع‌آوری می‌کند، تاریخچه آن داده‌ها به ترتیب ثبت شده و درنتیجه برگشت‌ناپذیر و غیرقابل دستکاری خواهد بود.

در مقابل، یک پایگاه داده معمولی ممکن است به سادگی یک جدول باشد، البته احتمالاً بسیار بزرگ، که داده‌ها را بر اساس ویژگی‌های خاص سازماندهی می‌کند. یک پایگاه داده معمولی نیازی به زمان بندی ندارد و داده‌های ثبت شده قبلی ممکن است در پایگاه داده تغییر کنند. اما همچون بلاک چین، یک پایگاه داده معمولی می‌تواند دسترسی افراد به اطلاعات را محدود کند.

کاربردهای بلاکچین چیست؟

کاربردهای بلاک چین بسیار فراتر از ارزهای دیجیتال و انتقال پول است. رمزنگاری حتی امکان انتقال حق مالکیت را فراهم کرده و مبنایی برای ایجاد روابط دیجیتالی جدید فراهم می‌کند.  فناوری بلاک چین همچنین روش‌های جدیدی را برای احراز هویت و مجوز ارائه می‌دهد.

قراردادهای هوشمند در بلاک چین، قوانین و جریمه‌های مربوط به یک توافق‌نامه خاص را مانند قراردادهای مرسوم تعریف می‌کنند. قراردادهای هوشمند به طور خودکار تعهدات طرفین قرارداد را اجرا می‌کنند و برای حل مسائل حقوقی در هر زمینه‌ای استفاده می‌شوند.

بلاکچین چقدر شفاف است؟

هدف اصلی بلاک چین ردیابی جابجایی اطلاعات است و بنابراین به‌گونه‌ای طراحی شده که بسیار شفاف باشد. با این حال، برای ایجاد شفافیت، به یک پایگاه داده ایمن نیاز دارید که در برابر هک مقاوم باشد. فناوری بلاک چین اطلاعات را به روشی ایمن ذخیره می‌کند و باید هرگونه تغییر ایجاد شده در شبکه را نیز ثبت کند تا سابقه‌ای از تغییرات وجود داشته باشد.

بلاک چین اجازه می‌دهد تا یک دفترچه حساب عمومی بدون مجوز (Permissionless) توسط رایانه‌ها (یا «گره‌ها») در شبکه مشاهده شود. با پیوستن به شبکه، شما (یا هر کسی که دسترسی دارد) می‌توانید اطلاعات ضبط شده را ببینید، حتی اگر داده‌ها ناشناس یا نیمه ناشناس باشند. بنابراین کاربران می‌توانند در طول زمان تمام تراکنش‌های یک بلاک چین را نگاه کنند.

مقایسه بلاکچین‌های عمومی و خصوصی

در حالی که بلاک‌چین‌های عمومی به هر کسی اجازه دسترسی به اطلاعات شبکه را می‌دهند، بلاک چین‌های خصوصی می‌توانند دسترسی افراد یا گروه‌های خاصی را محدود کنند، مثلاً آن‌هایی که در یک سازمان از بلاک چین استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، دفترچه حساب توزیع‌شده بیت کوین به صورت عمومی قابل مشاهده و تأیید است، هرچند که مستقیماً نمی‌توانید ببینید که چه کسی تراکنش را انجام می‌دهد.

اما می‌توانید تراکنش‌های ارز دیجیتال را در طول زمان ردیابی کنید و ببینید پول به کجا رفته و به کدام حساب‌ها منتقل شده است. (این یکی از راه‌هایی است که مقامات دولتی می‌توانند رد تراکنش‌های ارزهای دیجیتال را به کسانی که مشکوک به تقلب مالیاتی هستند بزنند.)

با این حال، سایر بلاک چین ها ممکن است خصوصی یا ” Permissioned ” باشند ، به این معنی که کاربران باید مجاز به ورود داده‌ها یا تراکنش از طریق بلاک چین باشند. در این بلاک چین ها، کاربران می‌توانند کاملاً ناشناس باقی بمانند و شفافیت توسط کسانی که پایگاه داده را کنترل می‌کنند محدود می‌شود.

بنابراین در حالی که بلاک چین ممکن است شفافیت ایجاد کند، سؤالاتی نیز پیش می‌آورد، مثل اینکه چه چیزی در بلاکچین قابل مشاهده است و چه کسانی می‌توانند آن را مشاهده کنند. پاسخ به این سوالات به سیاست تیم و قدرت افراد بستگی دارد.

علت محبوبیت فناوری بلاک چین چیست؟

بلاک چین به این دلیل محبوب شده است که می‌توان از آن در زمینه‌های مختلف، به ویژه ارزهای دیجیتال استفاده کرد و می‌تواند مزایای مختلفی را ارائه دهد:

غیرمتمرکز بودن بلاکچین

یک بلاک چین می‌تواند توسط کامپیوترهای شبکه‌ای که اجازه دسترسی به آن را دارند غیرمتمرکز و تایید شود. این تمرکززدایی به رایانه‌ها اجازه می‌دهد تا در صورت ورود اطلاعات متناقض به زنجیره، پایگاه داده را تصحیح کنند.

برگشت ناپذیری

یک بلاکچین غیرمتمرکز اطلاعات را تایید می‌کند و یک تاریخچه تقریباً غیرقابل‌برگشت از تراکنش‌ها، به عنوان مثال، در بیت کوین ایجاد می‌کند. هنگامی که بیت کوین‌ها جابه جا شدند و تراکنش تایید شد، به طور دائم ثبت می‌شود.

امنیت در شبکه بلاکچین

بلاک چین امنیت شبکه را به روش‌های مختلفی تامین می‌کند. به عنوان مثال، برگشت ناپذیری آن منجر به امنیت تراکنش‌ها می‌شود. و اگر اطلاعات تغییر کند، بلاک چین تشخیص می‌دهد که تغییر یافته است.

شفافیت بالا

بلاک چین تراکنش‌های کریپتوگرافیکی را مقدور می‌سازد که در یک دفترچه حساب عمومی نمایش داده شود، حتی اگر حساب‌های دارای یک ارز معین ناشناس یا نیمه ناشناس باقی بمانند.

بلاک چین همچنین می‌تواند برای قراردادهای هوشمند مورد استفاده قرار گیرد، قراردادهایی که به صورت خودکار در زمانی که شرایط قرارداد برآورده می شوند، اجرا می شوند (که یکی از ویژگی‌های کلیدی ارز دیجیتال اتریوم است).

معایب بلاک چین چیست

کارشناسان می‌گویند بلاک چین همچنین دارای معایب، خطرات و چالش‌های بالقوه زیر است:

• مالکیت: بلاک چین سؤالاتی را در خصوص مالکیت و اینکه چه کسی در هنگام بروز مشکلات مسئول است، ایجاد می‌کند.
• مسائل زیرساختی: همچنین سؤالاتی در مورد اینکه آیا سازمان‌ها قادر به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مورد نیاز برای ساخت، مشارکت و حفظ شبکه مبتنی بر بلاک چین هستند یا حتی مایل به سرمایه‌گذاری هستند، مطرح می‌شود.
• چالش‌های داده: تغییر داده‌ها در بلاک چین معمولاً کار زیادی می‌طلبد.
• کلیدهای خصوصی: کاربران باید از کلیدهای خصوصی خود محافظت کنند تا پول خود را از دست ندهند.
• ذخیره‌سازی: نیاز به فضای ذخیره‌سازی می‌تواند در طول زمان بسیار زیاد شود، که در صورت بزرگ شدن دفترچه حساب (لجر) برای دانلود توسط کاربران، خطر از دست رفتن گره‌ها را به دنبال دارد.
• آسیب‌پذیری‌ها: بلاک چین مستعد حملات 51 درصدی است، که یک حمله خاص است که برای غلبه بر سایر شرکت‌کنندگان در شبکه و تغییر بلوک‌ها طراحی شده است.

آیا می‌توانیم روی بلاک چین سرمایه‌گذاری کنیم؟

سرمایه‌گذاری مستقیم روی بلاک چین امکان پذیر نیست، زیرا این فقط یک پایگاه داده غیرمتمرکز است. با این حال، می‌توانید در شرکت‌ها و سایر سازمان‌هایی که از فناوری بلاک چین استفاده می‌کنند، سرمایه‌گذاری کنید.

شما باید به طور کامل بدانید که در حال خرید چه چیزی هستید و فرصت‌های کسب سود کجاست. اگر به دنبال چنین سرمایه‌گذاری هستید، باید به یک صرافی ارز دیجیتال مانند وان فینکس مراجعه کنید.

جمع بندی

بلاک چین امکان ساخت و توسعه رمزارزها را امکان پذیر می‌کند و یک سیستم مالی غیرمتمرکز به نام دیفای (Def)‌را ممکن می‌سازد. بزرگترین مزیت فناوری بلاک چین غیرمتمرکز بودن آن است.

این فناوری با ثبت امن اطلاعات مهم در یک فضای عمومی، مشکل عدم اعتماد در فضای دیجیتال را از بین می‌برد.بلاکچین در سال‌های اخیر با سرعت چشم‌گیری در حال رشد بوده و پیش‌بینی می‌شود به زودی در صنایع مختلف همه‌گیر شود. حال نظر ما راجع به این فناوری و امکانات آن چیست؟ نظر خود را با دیگر کاربران صرافی وان فینکس به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول درباره بلاکچین

بلاکچین چیست و چگونه کار می‌کند؟

بلاکچین یک فناوری ذخیره‌سازی اطلاعات است که داده‌ها را در قالب بلوک‌ها و به صورت زنجیره‌ای ذخیره می‌کند. هر بلوک شامل اطلاعاتی است که به بلوک قبلی متصل می‌شود و این ارتباط امنیت و یکپارچگی داده‌ها را تضمین می‌کند.

مزایای استفاده از بلاکچین چیست؟

بلاکچین امنیت بالا، شفافیت، کاهش هزینه‌های معاملاتی، عدم نیاز به واسطه‌ها و قابلیت پیگیری تراکنش‌ها را فراهم می‌کند.

بلاکچین در حوزه‌های مختلفی مانند ارزهای دیجیتال (مثل بیت‌کوین)، زنجیره تأمین، خدمات مالی، ثبت اسناد و املاک، سیستم‌های رأی‌گیری و حتی صنعت بهداشت و درمان کاربرد دارد.

آیا بلاکچین فقط برای ارزهای دیجیتال است؟

خیر، هرچند بلاکچین ابتدا با ارزهای دیجیتال معرفی شد، اما کاربردهای آن فراتر از این حوزه است و می‌تواند در بسیاری از صنایع دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد.

امنیت بلاکچین چگونه تأمین می‌شود؟

بلاکچین با استفاده از رمزنگاری، توزیع داده‌ها در شبکه و مکانیزم‌های اجماع (مثل Proof of Work یا Proof of Stake) امنیت خود را تأمین می‌کند.

چه تفاوتی بین بلاکچین عمومی و خصوصی وجود دارد؟

بلاکچین عمومی برای همه قابل دسترسی است و هر کسی می‌تواند به آن بپیوندد (مثل بیت‌کوین)، در حالی که بلاکچین خصوصی محدود به گروه خاصی از کاربران است و معمولاً برای سازمان‌ها یا شرکت‌ها طراحی می‌شود.

چگونه می‌توان در بلاکچین سرمایه‌گذاری کرد؟

سرمایه‌گذاری در بلاکچین می‌تواند شامل خرید ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین یا خرید سهام شرکت‌هایی باشد که در این حوزه فعالیت می‌کنند.