بازار ارزهای دیجیتال همیشه جذاب بوده؛ فضایی باز، نوآورانه و جهانی. اما همان‌طور که فرصت‌های تازه ایجاد می‌شود، تهدیدهای جدید هم سر برمی‌آورند. در چند سال اخیر بزرگ‌ترین تهدید، نه هکرهای حرفه‌ای، بلکه کلاهبرداری‌های هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی بوده‌اند؛ کلاهبرداری‌هایی که می‌توانند یک کاربر را در عرض چند دقیقه فریب دهند، دارایی‌ها را از کیف پول خارج کنند و بدون هیچ ردی ناپدید شوند.
در این مقاله چه می‌خوانیم؟
طبق گزارش FBI، تنها در سال گذشته شهروندان آمریکایی ۹.۳ میلیارد دلار در کلاهبرداری‌های مرتبط با رمزارزها از دست داده‌اند. نکته نگران‌کننده اینجاست که بخش بزرگی از این ضررها نتیجه‌ی پیشرفت هوش مصنوعی است. بر اساس تحقیقات TRM Labs، در سال ۲۰۲۴ میزان کلاهبرداری‌هایی که با کمک AI انجام شده‌اند، ۴۵۶ درصد افزایش داشته است. این یعنی کلاهبرداران نه‌تنها تعداد بیشتری از قربانیان را هدف قرار می‌دهند، بلکه سرعت و ظرافت حملاتشان هم بی‌سابقه شده است.
چرا هوش مصنوعی کلاهبرداری‌ها را خطرناک‌تر کرده؟
در گذشته بسیاری از طرح‌های کلاهبرداری الگوهای ساده و تکراری داشتند: یک پیام ناشناس، یک لینک فیک، یک پیشنهاد وسوسه‌انگیز. اگر کمی دقیق بودید، احتمالاً فریب نمی‌خوردید.
اما امروز داستان فرق کرده است.
کلاهبرداران اکنون از هوش مصنوعی مولد (GenAI) استفاده می‌کنند تا:
- چت‌بات‌هایی بسازند که مثل انسان صحبت می‌کنند
- ویدیوهای دیپ‌فیک با چهره و صداهای بسیار واقعی تولید کنند
- صدای افراد نزدیک قربانی، حتی اعضای خانواده را شبیه‌سازی کنند
- هزاران توکن، وب‌سایت و اپلیکیشن تقلبی را در چند ساعت راه‌اندازی کنند
این یعنی یک کلاهبردار می‌تواند هم‌زمان صدها نفر را هدف بگیرد، بدون اینکه حتی خودش حضور داشته باشد. سیستم برای او کار می‌کند.
نمونه واضح: جعل اپ‌های صرافی‌ها و کیف‌پول‌ها
هفته گذشته نسخه‌ی تقلبی پلتفرم معاملاتی هایپر لیکوئید روی Google Play منتشر شد. ظاهر برنامه کاملاً واقعی بود، لوگو و رابط کاربری کپ شده بود، حتی پشتیبانی جعلی داشت! کاربر وقتی وارد حساب می‌شد، تمام اطلاعات ورودش مستقیماً برای کلاهبردار ارسال می‌شد. این حمله به کمک هوش مصنوعی طراحی و اجرا شده بود؛ از طراحی گرافیک گرفته تا پاسخ‌های خودکار بخش پشتیبانی.
اجرای کلاهبرداری فراتر از توان انسان
آری ردبرد از TRM Labs می‌گوید: «ما با یک اکوسیستم مجرمانه روبه‌رو هستیم که هوشمندتر و بی‌نهایت مقیاس‌پذیر است.»
هوش مصنوعی می‌تواند:
- زبان و لحن قربانی را تقلید کند
- اطلاعات دیجیتالی او را تحلیل کند
- مناسب‌ترین لحظه برای حمله را پیدا کند
- و پس از سرقت، دارایی‌ها را در چند ثانیه از صدها کیف پول عبور دهد
در گذشته شناسایی و رهگیری تراکنش‌های مشکوک زمان‌بر بود. امروز سرعت جابه‌جایی وجوه فراتر از سرعت واکنش انسان است.
آیا صرافی‌ها و شرکت‌های امنیتی دست بسته‌اند؟
خیر. همان‌طور که هوش مصنوعی در اختیار کلاهبرداران قرار گرفته، در سمت مقابل هم برای دفاع استفاده می‌شود. شرکت‌هایی مثل TRM Labs، Sardine و Kidas سیستم‌های هوش مصنوعی ساخته‌اند که می‌توانند:
- میلیاردها تراکنش را به‌صورت لحظه‌ای تحلیل کنند
- رفتار غیرعادی کیف‌پول‌ها را شناسایی کنند
- الگوهای جدید کلاهبرداری را یاد بگیرند
- و قبل از وقوع ضرر، فعالیت مشکوک را مسدود کنند
این سیستم‌ها نیاز ندارند قوانین امنیتی به صورت دستی برایشان تعریف شود. خودشان یاد می‌گیرند. همان‌طور که کلاهبرداران روش‌های جدید پیدا می‌کنند، این مدل‌ها نیز خود را تطبیق می‌دهند. به بیان ساده: هوش مصنوعی در برابر هوش مصنوعی.
مثال واقعی از تشخیص کلاهبرداری با کمک AI
TRM Labs در یکی از تحقیقات خود متوجه شد که فردی در تماس تصویری با قربانی، از دیپ‌فیک چهره استفاده می‌کند. از آنجا که موهای فرد در ویدیو غیرطبیعی به نظر می‌رسید، سیستم تشخیص چهره AI این مورد را پرچم‌گذاری کرده و بررسی بیشتر نشان داد تصویر کاملاً ساختگی بوده است. این نوع کلاهبرداری به‌تنهایی حدود ۶۰ میلیون دلار ضرر وارد کرده بود.
چطور از خودمان محافظت کنیم؟
هوش مصنوعی می‌تواند هر روز قوی‌تر شود؛ اما نکات زیر همچنان مؤثر و حیاتی هستند:
- همیشه آدرس سایت و لینک را چک کنید.
- از لینک‌های تبلیغاتی و جستجوی گوگل برای ورود به صرافی استفاده نکنید.
- به پیام‌ها یا تماس‌هایی با حالت اضطراری سریع واکنش ندهید.
- از کیف پول و صرافی‌های معتبر و دارای سیستم‌های امنیتی AI استفاده کنید.
جمع‌بندی
دنیای کریپتو وارد مرحله‌ای شده که در آن سرعت و هوشمندی حملات سایبری چند برابر شده است.
اما همان فناوری که این تهدید را ایجاد کرده، در حال تبدیل شدن به قوی‌ترین سپر دفاعی ما است. نبرد امروز، نبرد انسان‌ها نیست. نبرد الگوریتم‌هاست و آینده متعلق به کاربرانی است که آگاهانه و هوشمندانه معامله می‌کنند.
