مارجین تریدینگ (Margin Trading) یا معاملات تعهدی همیشه جذابیت زیادی برای تریدرها داشته، چون امکان کسب سود چند برابری را فراهم می‌کند. یکی از مفاهیم مهمی که هر معامله‌گری باید بداند، مارجین کراس و ایزوله است. این دو روش مدیریت سرمایه در معاملات مارجین، نقش مستقیم در میزان ریسک و احتمال لیکوئید شدن شما دارند. در این مقاله به زبان ساده توضیح می‌دهیم که مارجین کراس چیست، مارجین ایزوله چیست و تفاوت این دو روش دقیقاً کجاست.
در این مقاله چه می‌خوانیم؟
مارجین چیست و چرا در معاملات استفاده می‌شود؟
مارجین در ساده‌ترین تعریف، همان وثیقه یا پشتوانه‌ای است که شما برای باز کردن یک پوزیشن در بازار معاملات اهرمی قرار می‌دهید. وقتی در معاملات اهرمی فعالیت می‌کنید، صرافی از شما می‌خواهد بخشی از سرمایه‌تان را به‌عنوان تضمین بگذارید.
برای مثال، فرض کنید ۱۰۰ دلار دارید و با لوریج یا اهرم ۱۰ وارد معامله می‌شوید. در این حالت شما می‌توانید پوزیشنی به ارزش ۱۰۰۰ دلار باز کنید. اما برای اینکه صرافی مطمئن باشد در صورت ضرر همه سرمایه را از دست نمی‌دهد، بخشی از سرمایه (مثلاً همان ۱۰۰ دلار شما) به‌عنوان مارجین کنار گذاشته می‌شود. مارجین در معاملات:
- تضمین‌کننده تعهد شما به معامله است.
- میزان ریسک و احتمال لیکوئید شدن را تعیین می‌کند.
- تعیین می‌کند که در صورت ضرر تا چه حد از سرمایه‌تان درگیر خواهد شد.
معاملات مارجین برای حل مشکل معامله‌گرانی به وجود آمده است که قصد دارند به کمک اهرم با سرمایه‌ای بیشتر از سرمایه خود در بازار کریپتو معامله کنند.
تفاوت اسپات و مارجین
برای درک بهتر تفاوت معاملات اسپات و اهرمی، فرض کنید دو معامله‌گر A و B هر کدام ۱۰۰ دلار وارد بازار می‌کنند. قیمت ریپل به عنوان مثال ۳ دلار است.
- معامله‌گر A تصمیم می‌گیرد در بازار اسپات خرید کند. او با ۱۰۰ دلار، حدود ۳۳ ریپل به دست می‌آورد.
- معامله‌گر B همین معامله را در بازار مارجین و با اهرم ۱۰ انجام می‌دهد. نتیجه این است که او به جای ۳۳ ریپل، حدود ۳۳۳ ریپل در اختیار دارد.
در نگاه اول به نظر می‌رسد معامله‌گر B سود بیشتری می‌برد. چرا؟ چون با هر ۱ دلار تغییر قیمت ریپل، او حدود ۳۳۳ دلار سود یا زیان می‌کند. در حالی که معامله‌گر A با همان تغییر، تنها ۳۳ دلار سود یا زیان خواهد داشت؛ اما تفاوت اصلی در ریسک است:
- در بازار اسپات، شما مالک واقعی ارز هستید. حتی اگر قیمت ریپل از ۳ دلار به ۰.۵ دلار سقوط کند، معامله‌گر A هنوز ۱۶ دلار سرمایه دارد و صفر نمی‌شود.
- در بازار مارجین، ماجرا متفاوت است. اگر قیمت ریپل تنها تا حدود ۲.۶۹ دلار کاهش پیدا کند، کل سرمایه معامله‌گر B لیکوئید شده و او تمام ۱۰۰ دلار خود را از دست می‌دهد.
به همین دلیل می‌گویند اهرم یک شمشیر دولبه است: می‌تواند سود شما را چند برابر کند، اما در عین حال زیان را هم به همان اندازه بزرگ‌تر می‌سازد.
مارجین کراس (Cross Margin) چیست؟
مارجین کراس یعنی همه موجودی حساب شما به‌عنوان پشتوانه تمام پوزیشن‌ها در نظر گرفته می‌شود. در این حالت، کل سرمایه‌ی موجود در کیف پول مارجین به‌صورت مشترک بین معاملات تقسیم می‌شود. برای مثال: اگر شما ۱۰۰ دلار در حساب مارجین داشته باشید و دو معامله باز کنید، هر دو پوزیشن می‌توانند از این ۱۰۰ دلار استفاده کنند.
- همه پوزیشن‌ها از یک مارجین مشترک استفاده می‌کنند.
- اگر یک معامله وارد ضرر شود، صرافی از باقی موجودی حساب شما برای پوشش ضرر استفاده می‌کند.
- این یعنی حتی اگر چند معامله داشته باشید، زیان یک پوزیشن می‌تواند روی کل موجودی شما اثر بگذارد.
مزایا و معایب مارجین کراس
مارجین کراس این امکان را می‌دهد که احتمال لیکوئید شدن در معاملات کوچک کمتر باشد، چون تمام موجودی حساب به‌عنوان پشتوانه قرار می‌گیرد. همین ویژگی باعث می‌شود برای تریدرهای حرفه‌ای که چند پوزیشن همزمان باز می‌کنند گزینه‌ای مناسب باشد، زیرا انعطاف‌پذیری بیشتری در استفاده از سرمایه ایجاد می‌کند.
با این حال، این روش معایب قابل توجهی هم دارد. اگر یکی از پوزیشن‌ها وارد ضرر سنگین شود، کل موجودی حساب در معرض خطر قرار می‌گیرد. علاوه بر این، مدیریت ریسک در حالت کراس به‌ویژه برای معامله‌گران مبتدی دشوارتر است و ممکن است در یک لحظه کل سرمایه از بین برود.
مارجین ایزوله (Isolated Margin) چیست؟
مارجین ایزوله یعنی هر معامله پشتوانه‌ی مخصوص به خودش را دارد. در این حالت، شما می‌توانید مقدار مشخصی از موجودی‌تان را فقط برای یک پوزیشن اختصاص بدهید.
- هر پوزیشن مارجین جداگانه دارد.
- اگر یک پوزیشن وارد ضرر شود، فقط همان مارجین از بین می‌رود و باقی موجودی حساب دست‌نخورده می‌ماند.
- شما می‌توانید برای هر معامله میزان سرمایه‌ای که حاضرید ریسک کنید را محدود کنید.
مزایا و معایب مارجین ایزوله
مزیت اصلی مارجین ایزوله این است که ریسک هر معامله فقط به همان مقدار سرمایه‌ای محدود می‌شود که برای آن پوزیشن اختصاص داده‌اید. این موضوع باعث می‌شود کنترل بیشتری روی سرمایه داشته باشید و مدیریت ریسک ساده‌تر شود. به همین دلیل، ایزوله برای معامله‌گران تازه‌کار گزینه‌ای امن‌تر به نظر می‌رسد، چون مانع از آن می‌شود که کل موجودی حساب به‌خاطر یک تصمیم اشتباه از بین برود.
در مقابل، ایزوله محدودیت‌هایی هم دارد. اگر سرمایه اختصاص‌یافته به یک پوزیشن کافی نباشد، لیکوئید شدن سریع‌تر اتفاق می‌افتد. همچنین انعطاف‌پذیری آن نسبت به کراس کمتر است، زیرا تنها همان مقدار مارجین قابل استفاده خواهد بود. علاوه بر این، در بسیاری از مواقع نیاز دارید شخصاً مارجین اضافه کنید تا از لیکوئید شدن جلوگیری شود که این مسئله مدیریت فعال‌تری می‌طلبد.
تفاوت مارجین کراس و ایزوله در معاملات تعهدی
برای اینکه بهتر متوجه تفاوت این دو حالت شوید، به جدول زیر توجه کنید.
| معیار مقایسه | مارجین کراس (Cross) | مارجین ایزوله (Isolated) |
|---|---|---|
| پشتوانه پوزیشن‌ها | کل موجودی حساب مشترک است | هر پوزیشن پشتوانه مخصوص خودش را دارد |
| مدیریت ریسک | سخت‌تر، چون ضرر یک پوزیشن می‌تواند کل موجودی را تحت تاثیر قرار دهد | آسان‌تر، چون ضرر فقط به همان پوزیشن محدود می‌شود |
| احتمال لیکوئید شدن | کمتر (چون کل موجودی پشتوانه است) | بیشتر (چون فقط مارجین اختصاصی در خطر است) |
| انعطاف‌پذیری سرمایه | بالا – همه موجودی بین پوزیشن‌ها قابل استفاده است | پایین‌تر – سرمایه هر پوزیشن محدود به خودش است |
| مناسب برای چه کسانی؟ | تریدرهای حرفه‌ای و کسانی که چند پوزیشن همزمان دارند | تریدرهای تازه‌کار یا کسانی که می‌خواهند ریسک یک معامله خاص را محدود کنند |
انتخاب بین کراس یا ایزوله برای معامله‌گران
انتخاب بین مارجین کراس و مارجین ایزوله بستگی مستقیم به سطح تجربه، نوع معامله و استراتژی شما دارد.
- برای معامله‌گران مبتدی: ایزوله انتخاب بهتری است.چون ریسک هر معامله به همان مارجین محدود می‌شود و اگر ضرر کنید، کل سرمایه‌تان در خطر نیست. برای مثال اگر با ۱۰۰ دلار در ایزوله معامله کنید و لیکوئید شوید، فقط همان ۱۰۰ دلار از دست می‌رود.
- برای معامله‌گران حرفه‌ای: کراس کاربرد بیشتری دارد.چون حرفه‌ای‌ها چند پوزیشن باز دارند و مدیریت کل موجودی به آنها انعطاف‌پذیری بیشتری می‌دهد. برای مثال، اگر یک پوزیشن وارد ضرر شود، می‌تواند از موجودی سایر پوزیشن‌ها کمک بگیرد و سریع لیکوئید نشود.
در چه شرایطی مارجین کراس بهتر است؟
- وقتی چند معامله همزمان دارید و می‌خواهید ضرر یک پوزیشن سریع باعث لیکوئید نشود.
- زمانی که مدیریت سرمایه قوی دارید و می‌توانید ضررها را کنترل کنید.
در چه شرایطی ایزوله بهتر است؟
- وقتی می‌خواهید ریسک یک معامله خاص را محدود کنید.
- زمانی که تازه وارد معاملات مارجین شده‌اید.
- وقتی نمی‌خواهید کل سرمایه‌تان درگیر یک پوزیشن اشتباه شود.
نکات مهم هنگام استفاده از مارجین کراس و ایزوله
چه از کراس استفاده کنید چه از ایزوله، چند اصل مهم وجود دارد که رعایت آنها برای بقا در بازار ضروری است:
- مدیریت سرمایه: همیشه فقط بخشی از سرمایه را وارد معامله کنید.
- انتخاب اهرم مناسب: هرچه اهرم بالاتر باشد، ریسک لیکوئید شدن سریع‌تر است.
- استفاده از استاپ‌لاس (Stop Loss): بدون حد ضرر معامله نکنید.
- کنترل هیجان: ورود عجولانه و بدون برنامه باعث از دست رفتن سرمایه می‌شود.
- پایش دائمی بازار: مخصوصاً در ایزوله، ممکن است لازم شود دستی مارجین اضافه کنید.
- تنوع در معاملات: همه سرمایه را روی یک معامله یا یک استراتژی قفل نکنید.
جمع‌بندی
در این مقاله دیدیم که مارجین کراس و ایزوله دو روش اصلی برای مدیریت سرمایه در معاملات تعهدی هستند. کراس به شما انعطاف بیشتری می‌دهد اما ریسک بالاتری برای کل موجودی دارد، در حالی که ایزوله ریسک هر معامله را محدود می‌کند اما احتمال لیکوئید شدن در همان پوزیشن سریع‌تر است.
در نهایت، انتخاب بین این دو روش به سطح تجربه، میزان ریسک‌پذیری و استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد. معامله‌گران مبتدی با ایزوله راحت‌تر و امن‌تر شروع می‌کنند، در حالی که تریدرهای حرفه‌ای می‌توانند از مزایای کراس برای مدیریت چندین پوزیشن به‌طور همزمان استفاده کنند.