در بازار ارزهای دیجیتال، همه نگاه‌ها همیشه به بیت‌کوین است زیرا همبستگی مثبت بالایی با تقریباً تمامی ارزهای دیگر بازار دارد. یکی از شاخص‌هایی که کمتر درباره‌اش صحبت می‌شود، دامیننس بیت‌کوین (Bitcoin Dominance) است؛ شاخصی که می‌تواند به ما مسیر حرکت نقدینگی را نشان دهد.
در این مقاله چه می‌خوانیم؟
دامیننس بیت‌کوین نشان می‌دهد که چه سهمی از کل سرمایه بازار کریپتو، در اختیار BTC قرار دارد. وقتی این عدد بالا می‌رود، معمولاً نشانه‌ای از ترس بازار یا بازگشت تمرکز سرمایه به بیت‌کوین است. اما وقتی دامیننس کاهش پیدا می‌کند، یعنی آلت‌کوین‌ها وارد بازی شده‌اند؛ نقطه‌ای که در آن آلت‌سیزن (ALT Season) آغاز می‌شود.
در این مقاله با نگاهی به دامیننس بیت‌کوین در سال ۲۰۲۵، بررسی می‌کنیم:
- وضعیت فعلی چطور است؟
- چه اتفاقاتی در گذشته افتاده؟
- آیا واقعاً وارد آلت‌سیزن شده‌ایم یا هنوز باید صبر کنیم؟
اگر دنبال راهی برای درک بهتر چرخش سرمایه در بازار هستید و می‌خواهید زمان مناسب خرید آلت‌کوین‌ها را شناسایی کنید، این مقاله برای شماست.
دامیننس بیت‌کوین چیست و چرا اهمیت دارد؟
دامیننس بیت‌کوین (Bitcoin Dominance) یکی از شاخص‌های کلیدی برای تحلیل روند کلی بازار ارزهای دیجیتال است. این شاخص، نسبت ارزش بازار بیت‌کوین به ارزش کل بازار را نشان می‌دهد. به زبان ساده، دامیننس مشخص می‌کند چه سهمی از کل سرمایه موجود در بازار، به بیت‌کوین اختصاص یافته است.
به‌عنوان مثال، اگر دامیننس بیت‌کوین ۵۵ درصد باشد، به این معناست که ۵۵ درصد از کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال متعلق به بیت‌کوین است و ۴۵ درصد باقی‌مانده در اختیار سایر آلت‌کوین‌ها قرار دارد. این عدد معمولاً به‌صورت درصد و در وب‌سایت‌هایی مانند کوین مارکت کپ (CoinMarketCap) و تریدینگ ویو (TradingView) به‌روزرسانی می‌شود.
اهمیت دامیننس بیت کوین
درک روند تغییرات دامیننس، به سرمایه‌گذاران و تریدرها کمک می‌کند تا رفتار کلی بازار را بهتر تحلیل کنند. زمانی که دامیننس در حال افزایش است، معمولاً به این معناست که سرمایه از آلت‌کوین‌ها خارج شده و به سمت بیت‌کوین حرکت کرده است. این وضعیت معمولاً در دوران‌های نوسان شدید، ترس از سقوط بازار یا آغاز یک روند صعودی جدید برای بیت‌کوین رخ می‌دهد.
در مقابل، کاهش دامیننس بیت‌کوین معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گران به‌دنبال سود بیشتر از آلت‌کوین‌ها هستند. این شرایط اغلب آغاز دوره‌ای به‌نام «آلت‌سیزن» را نشان می‌دهد؛ دوره‌ای که در آن آلت‌کوین‌ها رشد بیشتری نسبت به بیت‌کوین تجربه می‌کنند.
شاخص احساسات بازار
دامیننس بیت‌کوین را می‌توان به نوعی شاخص احساسات بازار نیز در نظر گرفت. وقتی بازار در وضعیت محافظه‌کارانه قرار دارد، معمولاً سرمایه‌ها به‌سمت بیت‌کوین بازمی‌گردند و دامیننس افزایش می‌یابد. اما در شرایط خوش‌بینی، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران ریسک‌پذیری بیشتری از خود نشان می‌دهند و به سمت آلت‌کوین‌ها متمایل می‌شوند، در نتیجه دامیننس کاهش پیدا می‌کند.
استراتژی‌های معاملاتی
در تحلیل‌های حرفه‌ای، دامیننس بیت‌کوین به‌عنوان یکی از فاکتورهای مکمل در کنار نمودار قیمت، حجم معاملات و شاخص‌هایی مانند ترس و طمع مورد استفاده قرار می‌گیرد. بررسی هم‌زمان این شاخص‌ها می‌تواند سیگنال‌های قوی‌تری برای ورود یا خروج از بازار ارائه دهد.
رابطه بین دامیننس بیت‌کوین و آغاز آلت‌سیزن
یکی از سوالات پرتکرار معامله‌گران بازار ارزهای دیجیتال این است که چه زمانی آلت‌سیزن آغاز می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال، دامیننس بیت‌کوین یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که باید به آن توجه کرد. در واقع، تغییرات این شاخص می‌تواند نشانه‌ای از چرخش سرمایه از بیت‌کوین به سمت آلت‌کوین‌ها باشد؛ چیزی که معمولاً به رشد سریع و گسترده آلت‌کوین‌ها منجر می‌شود.
کاهش دامیننس؛ سیگنال رشد آلت‌کوین‌ها
وقتی دامیننس بیت‌کوین شروع به کاهش می‌کند، دو سناریو محتمل است:
- سرمایه‌گذاران به دنبال بازدهی بیشتر هستند
- بیت‌کوین رشد اولیه خود را انجام داده و حالا توجه‌ها به آلت‌کوین‌هایی جلب شده که پتانسیل سودآوری بالاتری دارند.
برای مثال، اگر بخواهید (در زمان نگارش این مقاله) از بیت‌کوین ۱۰۰ درصد سود کسب کنید، قیمت آن باید تا حدود 120 هزار دلار افزایش یابد. اما برای کسب همین میزان سود از ارزی مانند کاردانو (ADA)، کافی‌ست تنها ۸۰ سنت افزایش قیمت داشته باشد. در نگاه اول، هر دو دارایی ۱۰۰ درصد رشد کرده‌اند؛ اما میزان سرمایه لازم، ریسک نوسان، و سرعت تحقق سود در آلت‌کوین‌ها معمولاً متفاوت و در بسیاری موارد جذاب‌تر است.
در برخی دوره‌ها، بازار به طور کلی در حال رشد است و بیت‌کوین در کنار آلت‌کوین‌ها افزایش می‌یابد، اما سرعت رشد آلت‌کوین‌ها بیشتر از بیت‌کوین است. این اختلاف در رشد باعث کاهش دامیننس می‌شود.
در سال‌های گذشته، هر بار که دامیننس بیت‌کوین کاهش معناداری داشته، به‌دنبال آن آلت‌سیزن اتفاق افتاده است. به‌عنوان نمونه:
- ۲۰۱۷: دامیننس بیت‌کوین از ۸۵٪ به زیر ۴۰٪ سقوط کرد؛ در همین زمان آلت‌کوین‌هایی مثل اتریوم، ریپل و لایت کوین رشدهای چند برابری تجربه کردند.
- ۲۰۲۱: در ابتدای سال دامیننس بیت‌کوین حدود ۷۰٪ بود، اما تا اواسط سال به زیر ۴۰٪ رسید. این دوره با رشد انفجاری میم‌کوین‌ها، دیفای و توکن‌های متاورسی همراه بود.
معمولاً زمانی که دامیننس بیت‌کوین به زیر ۵۰٪ می‌رسد، زنگ خطر برای آلت‌سیزن به‌صدا درمی‌آید. البته این موضوع به عوامل دیگری مثل حجم معاملات، احساسات بازار و روند کلی بیت‌کوین هم بستگی دارد، اما کاهش به زیر این محدوده معمولاً نشان می‌دهد که آلت‌کوین‌ها در حال تسلط بیشتر بر بازار هستند.
آیا کاهش دامیننس حتماً به آلت‌سیزن منجر می‌شود؟
کاهش دامیننس به‌تنهایی نمی‌تواند تضمین‌کننده ورود به آلت‌سیزن باشد. در برخی موارد، این کاهش ناشی از افت هم‌زمان ارزش بازار بیت‌کوین و آلت‌کوین‌ها است. بنابراین، تحلیل دامیننس باید در کنار بررسی قیمت‌ها، حجم معاملات و سایر شاخص‌ها انجام شود.
وضعیت فعلی دامیننس بیت‌کوین در تابستان ۲۰۲۵
تابستان ۲۰۲۵ برای بازار ارزهای دیجیتال با نوسانات قابل‌توجه و تغییرات سریع در جریان سرمایه همراه بوده است. یکی از مهم‌ترین تحولات این دوره، کاهش محسوس دامیننس بیت‌کوین بوده که بسیاری از تحلیل‌گران آن را به‌عنوان نشانه‌ای برای آغاز آلت‌سیزن در نظر می‌گیرند.
کاهش دامیننس از اوج ۶۵٪ تا محدوده ۵۹٪
در ابتدای ماه جولای، دامیننس بیت‌کوین در محدوده ۶۵ درصد قرار داشت. اما با گذشت چند هفته و رشد هم‌زمان آلت‌کوین‌هایی مانند اتریوم، سولانا، ریپل و آوالانچ، این شاخص تا مرز ۵۹ درصد سقوط کرد. این کاهش بیشترین افت ثبت‌شده در دامیننس طی سه سال گذشته محسوب می‌شود.
رشد سهم آلت‌کوین‌ها در ارزش بازار
با کاهش دامیننس بیت‌کوین، آلت‌کوین‌ها اکنون بیش از ۴۰ درصد از کل بازار کریپتو را در اختیار دارند. ارزش بازار آلت‌کوین‌ها به بیش از ۱.۴۴ تریلیون دلار رسیده که نسبت به سه ماه قبل، رشدی ۳۵ درصدی را نشان می‌دهد. این موضوع نشان می‌دهد که نه‌تنها سرمایه‌گذاران خرد، بلکه سرمایه‌گذاران نهادی نیز در حال ورود سرمایه به بازار آلت‌کوین‌ها هستند.
- کاهش همبستگی بیت‌کوین با آلت‌کوین‌ها: داده‌ها نشان می‌دهند که همبستگی تاریخی بیت‌کوین با ارزهای دیگر در حال تضعیف است. این مسئله معمولاً زمانی رخ می‌دهد که آلت‌کوین‌ها مسیر مستقلی از بیت‌کوین در پیش می‌گیرند.
- افزایش حجم معاملات آلت‌کوین‌ها: صرافی‌های بزرگ گزارش داده‌اند که حجم معاملات تعهدی و اسپات آلت‌کوین‌ها در هفته‌های اخیر تا ۴۵ درصد افزایش یافته است.
- ورود سرمایه به پروژه‌های لایه‌یک و دیفای: رشد ارزش کل قفل‌شده (TVL) در پروتکل‌های اتریوم، آربیتروم و سولانا نشان می‌دهد که سرمایه در حال حرکت به سمت استفاده‌های کاربردی‌تر در فضای کریپتو است.
تحلیل تکنیکال دامیننس بیت‌کوین
در زمان نگارش این مقاله، از نظر تکنیکال، دامیننس در حال شکستن یک کانال صعودی بلندمدت است و تحلیل‌گران معتقدند در صورت تثبیت زیر سطح ۶۰٪، احتمال سقوط بیشتر تا نواحی ۵۴٪ نیز وجود دارد. این محدوده در گذشته بارها به‌عنوان نقطه آغاز آلت‌سیزن‌های قدرتمند عمل کرده است.
صعود یا سقوط دامیننس چه پیامی دارد؟
دامیننس بیت‌کوین یک شاخص ایستا نیست؛ به این معنی که دائماً در حال تغییر است و این تغییرات می‌تواند نشانه‌هایی مهم برای جهت‌گیری آینده بازار کریپتو ارائه دهد. بسته به اینکه این شاخص صعودی یا نزولی شود، رفتار بازار و استراتژی معامله‌گران تفاوت خواهد داشت.
سناریو اول: افزایش دامیننس بیت‌کوین
اگر دامیننس بیت‌کوین صعود کند و به سطوحی مانند ۶۵ درصد یا بالاتر برسد، می‌توان چند برداشت مشخص از این وضعیت داشت:
- بازگشت ترس یا تردید به بازار: سرمایه‌گذاران در چنین شرایطی تمایل دارند دارایی‌های پرریسک‌تر خود مانند آلت‌کوین‌ها را نقد کنند و به بیت‌کوین پناه ببرند.
- روند نزولی بازار آلت‌کوین‌ها: با رشد دامیننس، آلت‌کوین‌ها عملکرد ضعیف‌تری نسبت به بیت‌کوین دارند و حتی در بازار خنثی یا نزولی ممکن است دچار افت‌های شدیدتر شوند.
- اولویت بیت‌کوین برای سرمایه‌گذاران نهادی: در دوره‌هایی که جریان سرمایه محافظه‌کارانه می‌شود، پروژه‌هایی با ارزش بازار بالا و نقدشوندگی بیشتر، مانند بیت‌کوین، مورد توجه قرار می‌گیرند.
سناریو دوم: کاهش بیشتر دامیننس
در مقابل، اگر دامیننس بیت‌کوین همچنان به افت خود ادامه دهد و به سطوحی مانند ۵۵ درصد یا پایین‌تر برسد، احتمالاً با شرایط زیر مواجه خواهیم شد:
- افزایش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران: کاهش دامیننس اغلب نشان‌دهنده تمایل بازار به ریسک‌پذیری و ورود به پروژه‌های نوظهور با پتانسیل چند برابر شدن سرمایه است.
- شروع یا ادامه آلت‌سیزن: اگر این کاهش با رشد ارزش بازار آلت‌کوین‌ها همراه باشد، در میانه یک آلت‌سیزن قوی قرار داریم یا آستانه ورود به آن هستیم.
- گسترش تنوع در سبد سرمایه‌گذاران: در چنین شرایطی، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به توزیع سرمایه بین پروژه‌های مختلف دارند و جریان نقدینگی به‌سمت لایه‌های مختلف اکوسیستم بلاک‌چین از جمله دیفای، NFT، و توکن‌های لایه‌دو حرکت می‌کند.
چگونه از دامیننس بیت‌کوین برای شناسایی آلت‌سیزن استفاده کنیم؟
دامیننس بیت‌کوین یکی از ابزارهای کلیدی برای معامله‌گران حرفه‌ای در بازار ارزهای دیجیتال است. این شاخص به‌تنهایی نمی‌تواند آینده بازار را پیش‌بینی کند، اما در ترکیب با سایر داده‌ها، می‌تواند دید عمیقی نسبت به جریان سرمایه و چرخش‌های مهم بازار ارائه دهد.
- ترکیب دامیننس با نمودار قیمت بیت‌کوین و آلت‌کوین‌ها: کاهش دامیننس هم‌زمان با رشد قیمت آلت‌کوین‌ها معمولاً نشانه‌ای از آغاز آلت‌سیزن است. اما اگر دامیننس پایین بیاید و قیمت بیت‌کوین هم نزولی باشد، ممکن است با تخلیه نقدینگی کلی بازار مواجه باشیم.
- بررسی شاخص ترس و طمع (Fear & Greed Index): زمانی که شاخص در نواحی طمع شدید قرار دارد و دامیننس کاهش می‌یابد، معمولاً سرمایه‌گذاران در حال ورود به آلت‌کوین‌ها هستند. این زمان‌ها می‌تواند برای معامله‌گران ریسک‌پذیر فرصت‌ساز باشد.
- تحلیل حجم معاملات آلت‌کوین‌ها و افزایش TVL در دیفای: TVL یا ارزش کل قفل‌شده، مقدار کل ارزهای دیجیتالی را نشان می‌دهد که در یک پروتکل قفل شده است. هرچه TVL بالاتر باشد، معمولاً نشان‌دهنده امنیت بیشتر و اعتماد بالاتر کاربران به آن پروتکل است. در ادامه، فهرستی از ارزهای دیجیتالی را می‌بینید که بالاترین TVL را (در زمان نگارش این مقاله) در بازار دارند.
رشد هم‌زمان در حجم معاملات آلت‌کوین‌ها و ارزش کل قفل‌شده در پروتکل‌های دیفای در Tradingview نشان می‌دهد که جریان نقدینگی به‌سمت بازارهای غیرمتمرکز حرکت کرده و احتمال آغاز یا تداوم آلت‌سیزن بیشتر می‌شود.
- شناسایی محدوده‌های کلیدی دامیننس: سطوحی مانند ۶۴٪ یا ۷۳٪ (مقاومت‌های تاریخی) یا ۵۰٪ (حمایت روانی) را به‌عنوان نقاط تصمیم‌گیری در نظر بگیرید. شکست این سطوح در گذشته اغلب با تغییر جهت کل بازار همراه بوده است.
جمع‌بندی
درک دقیق از رفتار دامیننس بیت‌کوین می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا نه تنها نقاط ورود و خروج بهتری انتخاب کنند، بلکه درک عمیق‌تری از روانشناسی بازار و جریان نقدینگی داشته باشند. با توجه به کاهش اخیر دامیننس در تابستان ۲۰۲۵ و رشد هم‌زمان آلت‌کوین‌ها، به‌نظر می‌رسد که آلت‌سیزن در حال شکل‌گیری است. با این حال، همچنان نیاز به رصد دقیق بازار، مدیریت ریسک و پرهیز از تصمیمات هیجانی وجود دارد.